In beweging

‘This is Africa’ zeggen we tegen elkaar als iets niet loopt. Of niet loopt zoals we willen. Toch is Zuid Soedan een land dat volop in beweging is. En ik probeer mee te bewegen, of tegen te werken. Afhankelijk van de situatie.

Mensen lijken soms niet vooruit te branden. Een stapje vooruit, drie stapjes terug. Een dame die hier al vijf jaar werkt wordt er af en toe ook moedeloos van: ik kan niet zien dat er vooruitgang is, en zie soms zelfs achteruitgang. Maar ook achteruitgang is beweging. Of niet soms?

In Wau lijkt het vredig, maar ook dat is schijn. Afgelopen week kwam het ‘zomaar’ tot problemen tussen de politie en hun leidinggevenden. Er is geschoten en er zijn doden gevallen. En sommige leidinggevenden zijn opgesloten door hun ondergeschikten om de salariseis kracht bij te zetten. Al twee maanden hebben de agenten geen salaris gekregen. En na de dure kerstdagen is dat geen sinecure. Mijn collega’s wilden naar huis, om bij hun gezin te zijn voor het geval de situatie zou escaleren. Anderen durfden niet naar huis en bleven liever op kantoor. Gelukkig is de situatie gekalmeerd na betrokkenheid van de superieuren uit Juba. Het bleek dat iemand de salarissen in eigen stak had gestoken, in plaats van uitbetaald aan de agenten.

Op nationaal niveau brengen de vredesonderhandelingen spanningen met zich mee. Ook al is het op veel plekken in het land rustig en veilig, de vrede is officieel nog steeds niet getekend en de druk van de internationale gemeenschap neemt toe. En daarmee ook de negatieve houding van de Zuid Soedenzen tegenover buitenlanders. Althans, dat is de analyse die ik van collega’s hoor en die ik in de veiligheidsupdates lees. Hier in Wau merk ik er tot nu toe niets van. Maar, Zuid Soedan is niet voor niets een fragiele staat, en de situatie kan zomaar veranderen.

Zelf zit ik ook niet stil. Samen met een paar collega’s heb ik voor de derde keer de reis van Wau naar Juba gemaakt over de weg. Sommige mensen wijzen naar hun voorhoofd. Anderen kijken verlekkerd als ze horen dat we zo’n reis ondernemen. De weg is lang, hobbelig en op soms onveilig. Daarom hebben we de omweg naar Juba genomen, die een paar honderd kilometer langer is. Dus extra hobbels, kuilen en gaten. Maar ook extra gezelligheid, muziek luisteren en picknicken.

Soms lijkt het alsof mensen maar niet in beweging kunnen komen. De planning die we maken is bij voorbaat gedoemd te mislukken. Een marktonderzoekje naar welke praktische cursussen er vraag en markt is, heeft weken op de planning gestaan. Het trainingscentrum biedt verschillende cursussen aan, maar niet allemaal zijn even populair. En misschien zijn er gaten in de trainingsmarkt die we nog niet hebben gezien. Dan plotseling, als ik even in Juba ben, krijg ik een rapport van het onderzoek toegestuurd. Zomaar is het klaar. Gedaan. Af. Alleen jammer dat ik niet over de kwaliteit kan jubelen. Ik zou geen beslissing durven te nemen op basis van een paar interviews met studenten van de universiteit en studenten van ons trainingscentrum. De doelgroep die we willen bereiken, en inzicht in de arbeidsmarkt verkrijgen behelst meer dan wat er is gedaan. Jammer dat ik me niet even met de onderzoeksopzet heb kunnen bemoeien. Ook al wil ik niet beweren dat ik het allemaal beter weet. Maar af en toe misschien wel een klein beetje… 

Water komt hier niet zomaar uit de kraan. Het water komt uit de put op onze compound. Als de pomp werkt. Als’ie niet werkt komt een tankwagen water brengen om het grote reservoir te vullen. Of David komt met een ezeltje een vat met water brengen voor irrigatie van de tuin. Hij heeft geen vader die zijn schoolgeld betaald, en is nu zelf begonnen het geld daarvoor bij elkaar te sparen. Als hij voldoende geld heeft, wil hij weer naar school. Om uiteindelijk dokter te worden. Of dominee. Of allebei. Het is pas zijn tweede dag als waterverkoper, dus hij zal voorlopig wel niet in de schoolbanken zitten. Maar zijn inspanning is voor mij wel het toppunt van ambitie en beweging.